De politierechter is een alleensprekende rechter bij rechtbanken, die vrijwel altijd direct mondeling uitspraak doet.
De ‘alleen sprekende’ rechter wordt in vaktaal ook aangeduid als unex judex.
Inmiddels bestaat deze politierechter al 100 jaar (1 september 1922). Anders dan de naam doet vermoeden, heeft de politierechter helemaal niets met de politie te maken. Het is een rechter die deel uitmaakt van de rechterlijke macht en voor het leven is benoemd. De politierechter werkt dus bij de rechtbank.
De politierechter kan zowel overtredingen als misdrijven behandelen en een gevangenisstraf opleggen voor de maximale duur van één jaar. De politierechter mag geen TBS-maatregel opleggen. Wanneer de officier van justitie voornemens is om een langere gevangenisstraf te eisen, een TBS-maatregel te vragen of wanneer het om een complexe(re) strafzaak gaat, dan zal die strafzaak door het O.M. dus niet worden aangebracht bij de politierechter.
Waar wordt die zaak dan wel aangebracht en welke andere rechters zijn er nog meer?
We hebben in Nederland dus alleensprekende rechters én meervoudige strafkamers. Welke strafrechter de zaak zal behandelen, hangt af van de aard en ernst van het strafbare feit, de leeftijd van de verdachte en het soort procedure.
- Politierechter (1 rechter) – overtredingen en misdrijven
- Kantonrechter (1 rechter) – overtredingen
- Kinderrechter (1 rechter) – minderjarigen
- Meervoudige strafkamer (3 rechters) – misdrijven
- Rechters van de economische strafkamer (1 of 3 rechters) – milieudelicten
- Rechters van de militaire kamer – t.b.v. strafrechtelijke vervolging van militairen
- Rechters van de penitentiaire kamer (3 raadsheren) – Verlengingen TBS en PIJ-maatregelen
- Rechters van de internationale Rechtshulpkamer (IRK) – Overleveringszaken
- Rechter-commissaris (1 rechter) – onderzoeksrechter die toestemming geeft voor bijvoorbeeld afluisteren telefoons, etc. Maar ook de rechter die door middel van een inbewaringstelling het voorarrest van een verdachte met 14 dagen kan verlengen.
- Rechter in raadkamer (1 of 3 rechters) – bijzondere procedures, zoals teruggave van inbeslaggenomen goederen. Maar ook de rechters die beslissen over het voortduren van het voorarrest na de inbewaringstelling door de rechter-commissaris (verlenging voorarrest met 30/60/dagen)
Doorgaans worden strafzaken door de politierechter of de meervoudige strafkamer afgedaan.
De meervoudige strafkamer bestaat uit drie strafrechters die de strafzaak gezamenlijk behandelen. De meervoudige strafkamer doet doorgaans na twee weken uitspraak. In complexe strafzaken kan het langer duren voordat er een uitspraak wordt gedaan. In dat geval wordt het onderzoek ter terechtzitting op een later moment gesloten, zodat er meer tijd kan worden genomen om een uitspraak te doen.
Bent u gedagvaard voor de politierechter of wilt u hierover meer weten, neemt u dan contact met ons op!